Burnout

Ένα από τα πράγματα με τα οποία έρχονται συχνά αντιμέτωποι οι επαγγελματικοί σύμβουλοι είναι το λεγόμενο σύνδρομο Burnout

Με τον όρο Burnout, εννοούμε το φαινόμενο εξάντλησης το οποίο εμφανίζεται στους ανθρώπους μετά από μακρόχρονη παραμονή σε μια θέση εργασίας. Δεν έχει καταχωρηθεί ως ξεχωριστή διαταραχή, αφού τα συμπτώματα που περιλαμβάνει μοιάζουν πάρα πολύ με τα συμπτώματα της κατάθλιψης. Για την ακρίβεια λέγεται ότι το 90% των εργαζομένων με Burnout, εμφανίζουν επαρκή διαγνωστικά κριτήρια, ώστε να διαγνωστούν με Burnout.

Πιο συγκεκριμένα στη συμπτωματολογία του Burnout συναντάμε συμπτώματα εξάντλησης, κυνισμού και έκπτωσης λειτουργικότητας. Οι λέξεις σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης, περιγράφουν με μεγάλη ακρίβεια τα συμπτώματα του burnout, αλλά πολλές φορές αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ πιο έντονα απ’ ότι φανταζόμαστε.

Για να καταλάβουμε σε τι επίπεδο μπορούν να φτάσουν τα συμπτώματα του εν λόγω συνδρόμου, αρκεί να ρίξουμε μια ματιά στο παρακάτω μοντέλο

Οι Herbert Freudenberger και Gail North περιγράφουν τη διαδικασία με την οποία ξεκινάει την εμφάνισή του το burnout, μέσα από μία σειρά από 12 βήματα:

1) Νιώθω την παρόρμηση να αποδείξω την αξία μου

2) Δουλεύω πιο σκληρά

3) Παραμελώ τις ανάγκες μου

4) Αρχίζουν να εμφανίζονται εσωτερικές συγκρούσεις τις οποίες δεν διαχειρίζομαι σωστά

5) Αναθεωρώ τις αξίες μου, ώστε να μειώσω την σημαντικότητα των αναγκών που παραμελώ

6) Αρνούμαι τα προβλήματα που αρχίζουν να προκύπτουν από τα παραπάνω (μηχανισμός άμυνας)

7) Αποσύρομαι από τον κοινωνικό μου περίγυρο

8) Αρχίζω να εμφανίζω συγκεκριμένες αλλαγές στη συμπεριφορά μου, τις οποίες οι κοντινοί μου άνθρωποι παρατηρούν

9) Αποπροσωποποίηση

10) Αρχίζω να νιώθω ένα εσωτερικό κενό

11) Ξεκινάνε τα συμπτώματα της κατάθλιψης

12) Έναρξη του Burnout, συνοδευόμενη από σωματική και συναισθηματική κατάρρευση.

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του Burnout, έχουν αναπτυχθεί μία σειρά από μεθόδους, ανάλογες με διάφορες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Μπορεί όμως κάτι το οποίο είναι φυσιολογικό να συμβαίνει, να αντιμετωπίζεται ως σύνδρομο και άρα ως ασθένεια; Οφείλεται τελικά το πρόβλημα της επαγγελματικής εξουθένωσης σε ατομικά αίτια;

Έχουν περάσει περισσότερα από 100 χρόνια από τότε που καταλάβαμε ότι το τρέχον εργασιακό μοντέλο αποξενώνει τον άνθρωπο από τη φύση και τον απομακρύνει από τους καρπούς της εργασίας του. Τα παραπάνω συμπτώματα τα οποία μοιάζουν τρομακτικά, αποκτούν άμεσα νόημα, μόλις τα δούμε υπό το πρίσμα της Μαρξιστικής έννοιας της αλλοτρίωσης. Σε αυτό το σημείο γεννιούνται ισχυρά ερωτήματα:

Μπορούμε με ατομικές παρεμβάσεις να λύσουμε ένα πρόβλημα κοινωνικό, ή απλώς καταστέλλουμε τα συμπτώματά του;

Για ποιο λόγο περιμένουμε ότι θα έπρεπε ένας άνθρωπος να βρίσκεται στην ίδια εργασία για περισσότερα από δέκα χρόνια και αυτό να μην τον επιβαρύνει;

Γιατί έχουμε οργανώσει με αυτόν τον τρόπο το μοντέλο παραγωγής και αφού βλέπουμε το αντίκτυπο που έχει πάνω στον ψυχισμό των ανθρώπων, γιατί δε προχωράμε σε αλλαγές στον τρόπο παραγωγής, αλλά προτιμάμε να αναπτύξουμε ατομικές παρεμβάσεις εστιασμένες στον εκάστοτε εργαζόμενο;

Είναι τελικά το burnout ένα σύνδρομο ή αποτελεί μια πολύ καλή δικαιολογία για να στοχοποιήσουμε ως ασθενείς όσους δεν μπορούν ή δε θέλουν να αντέξουν τους ρυθμούς και το είδος εργασίας που επιβάλλει η σύγχρονη πραγματικότητα;